به نقل از «ایرنا»

موسیقی نواحی؛ چرا ساز دوتار ترکمن‌ها کوچک شد؟

تاریخ انتشار: ۲۳ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۰۶۸۱۸

به گزارش خبرنگار موسیقی ایرنا، جشنواره موسیقی نواحی، پانزدهمین دوره خود را با برگزاری ۲ نشست پژوهشی در شهر گرگان آغاز کرد و اجرای گروه‌های موسیقی نیز از بعداز ظهر آغاز می‌شود. بررسی اشتراکات موسیقایی ایران با حوزه آسیای میانه، نخستین نشست پژوهشی این دوره از جشنواره و به عنوان آغازگر این رویداد موسیقایی در دامنه‌های جنگل‌های زرد و سبز ناهارخوران برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هوشنگ جاوید پژوهشگر موسیقی نواحی، کارشناس این نشست بود اما پیش از صحبت‌های او، محمدعلی مرآتی دبیر پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی، توضیح داد که این نشست‌ها، با نگاه به تجربه‌های موسیقایی در جغرافیای ایران فرهنگی و فراتر از مرزهای مرسوم سیاسی، برگزار می‌شود و گفتمان موسیقایی با توجه به سنت‌های فرهنگی در این بازه جغرافیایی انجام خواهد شد اما هوشنگ جاوید، در صحبت‌های خود به قدمت تاریخی سازهای حماسی همچون سنتور و سرنا اشاره کرد و گفت که این سازها در دوره حکومت ساسانیان در ایران، به بلوغ رسیده بود و به عنوان ساز رزم در میدان جنگ استفاده می‌شد.

وی همچنین در بخش دیگری از صحبت‌های خود، به اجرای همخوانی یا کُرال اشاره کرد که یک سنت باستانی در ایران بوده و به نظر می‌رسد موسیقی کُر در کلیسا، برگرفته یا تحت تاثیر آوازهای زرتشتیان ایران در معابدشان باشد. سنت سقاخوانی، یکی دیگر از نشانه‌های قدمت موسیقایی در بخش آوازی است که جاوید به آن اشاره کرد و گفت که این سنت، هم اکنون نیز در مناطق مختلف کاشان به صورت چندصدایی اجرا می‌شود که نشان از تاثیرگذاری انواع موسیقی ایرانی بر جغرافیای دیگر است.

این پژوهشگر همچنین بر این موضوع تاکید کرد که ارتقای فرهنگی در یک کشور زمانی رخ می‌دهد که به بخش پژوهش توجه ویژه شود. هم اکنون در جای جای کشور، نغمه‌های ناشناخته زیادی وجود دارد که با کمک پژوهشگران و دلسوزان موسیقی نواحی می‌شود اینها را شناسایی کرد و بر غنای فرهنگی کشور افزود.

دوتار در آسیای میانه

اما نشست دوم روز نخست پانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی، به موضوع دوتار در آسیای میانه مربوط می‌شد. عبدالمجید رژیم دوتار نواز ایرانی است که بیش از چهار دهه در کشور ترکمنستان به قصد آموزش، یادگیری و ترویج موسیقی ترکمنی، ساکن شده است. او در ابتدای صحبت‌هایش این نظریه را مطرح کرد که براساس پژوهش‌هایش، ساز دوتار قدمت پنج هزار ساله دارد. سپس به سیر تاریخی این ساز و تغییرات در ساختمان نیز اشاره کرد.

در دوره‌ای که تنگناها بر موسیقی ترکمن بالا گرفته بود، هنرمندان این عرصه، ساز دوتارشان را بسیار کوچک‌تر از شکل فعلی آن می‌ساختند تا بتوانند آن را در لباس خود مخفی کنند و از گزند ماموران حکومتی، دور باشند اما به تعبیر یکی از بزرگان موسیقی ترکمن، زمانی که دوتار آزاد شد، اندازه و شکل دوتار نیز به سابق برگشت.

عبدالمجید رژیم همچنین درباره آثاری که از گذشته موسیقی ترکمن باقی مانده، گفت که بر اساس پژوهش‌هایش، توانسته است ۴۳۸ آهنگ را که با ساز دوتار نواخته می‌شود شناسایی کند. این آهنگ‌ها، آثاری مردمی هستند و تعبیر خلق سازگاری را برای آنها به کار برد. این نوازنده ترکمن، همچنین بیان کرد که به دلیل مهاجرت گسترده ترکمن‌ها در طول تاریخ، بسیاری از نغمه‌ها و دستاوردهای موسیقایی آنان به فراموشی سپرده شده است.

پانزدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران با حمایت دفتر موسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توسط انجمن موسیقی ایران و همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گلستان از امروز تا ۲۷ آبان ماه در گرگان برگزار می‌شود.

برچسب‌ها جشنواره موسیقی نواحی گرگان معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موسیقی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: جشنواره موسیقی نواحی گرگان معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موسیقی جشنواره موسیقی نواحی گرگان معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موسیقی جشنواره موسیقی نواحی موسیقی ترکمن ساز دوتار

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۰۶۸۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

یادمان دهمین سالروز کوچ قلندر موسیقی ایران در گرگان برگزار شد

به گزارش جام جم آنلاین از گرگان در این مراسم جمع کثیری از اهالی و مشتاقان فرهنگ و هنر خاصه علاقمندان به موسیقی در تالار فخرالدین اسعد گرگانی گرد هم آمدند.

در ابتدای این برنامه گروه ۲ نوازی علی اکبرزاده (تنبک) و فرزاد محمدنژاد (تار) به اجرای برنامه پرداختند.

پس از این اجرا، کلیپی از مراسم تشییع و تدفین پیکر مرحوم لطفی به نمایش گذاشته شد و سپس ناصر صفایی پیشکسوت موسیقی و هم دوره استاد لطفی به همراه استاد امیر لطیفی به شعرخوانی و نی‌نوازی پرداختند.

در ادامه این برنامه، گروه سپهر با هنرمندی هنرمندان موسیقی استان و اساتید برجسته استانی شامل هدایت اسماعیلی (عود)، داوود خشنودی، حامد کی‌پور و پویا خوشبین (سه تار)، عرفان حسینی و رمضان ساور (کمانچه)، پدرام محمدنژاد (تنبک)، مهدی کریمی (دف) و هنرمند مهمان سجاد مهربانی (آواز) قطعاتی را اجرا کردند.

همچنین «حسین ضمیری» هنرمند، شاعر، نویسنده و پژوهشگر استان، دقایقی در خصوص زندگی و شخصیت استاد لطفی، به سخنرانی پرداخت.

حاضرین در این مراسم پیش از پایان برنامه شاهد اجرای تک نوازی تار با هنرمندی استاد «هادی آذرپیرا» از هنرمندان گلستان بودند.مرحوم استاد محمدرضا لطفی در ۱۲ اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۳ دار فانی را وداع گفت و پیکرش در محله سبزه مشهد گرگان به خاک سپرده شد.